Change.org platformasında Alberta və digər qərb əyalətlərinin Kanadadan ayrılmasını tələb edən petisiya geniş dəstək qazanması ilə yenidən diqqət mərkəzinə gəlib. “Alberta Separation / Western Alliance” (Alberta Ayrılığı / Qərb Alyansı) adlı petisiya, Alberta və Qərbi Kanadanın bəzi bölgələrində federal siyasətin iqtisadi baxımdan uğursuz hesab edilməsi səbəbindən artan narazılığı əks etdirir.

Petisiyanın mənşəyi və əsasları

Petisiya 21 oktyabr 2019-cu ildə Change.org istifadəçisi Ashley Brosz tərəfindən yaradılıb. Müəllifə görə, federal hökumətin dəstəyinin çatışmazlığı və iqtisadi baxımdan uğursuz idarəetmə nəticəsində Alberta və qonşu əyalətlər – Saskatçevan, Manitoba və Britaniya Kolumbiyası qeyri-mütənasib şəkildə zərər görür. Petisiyada məqsəd, bu əyalətlərin birləşərək “Qərb Alyansı” adlı vahid blok  və ya hətta müstəqil dövlət yaratmasıdır.

Petisiyanın əsas iddiaları

Petisiya, ayrılma çağırışlarının arxasında duran bir neçə əsas narahatlığı qeyd edir:

• Kalqari şəhərində ofis sahələrinin boş qalma nisbəti 30%-i keçib və Alberta ölkədə işsizlik səviyyəsinə görə ən yüksək göstəricilərdən birinə sahibdir.
• Petisiyada iddia edilir ki, federal bərabərləşdirmə ödənişləri və digər siyasətlər vasitəsilə Alberta iqtisadiyyatından 130 milyard dollardan çox vəsait çıxarılıb, lakin əvəzində əhəmiyyətli investisiya qaytarılmayıb.
• Əyalətdə gənc kişilər arasında intihar hallarının artması, sosial-iqtisadi vəziyyətin pisləşməsinin simptomu kimi qeyd olunur.
• Bir çox albertalı inanır ki, milli səviyyədə qəbul edilən qərarlarda, xüsusən enerji və təbii resurslarla bağlı məsələlərdə onların maraqları nəzərə alınmır.

İctimai reaksiya və dəstək

Ən son məlumatlara əsasən, petisiyanı 210 mindən çox şəxs imzalayıb. Bu, geniş miqyaslı narazılığı göstərsə də, dəstəyin tam təşkilatlanmış siyasi hərəkata çevrildiyini göstərmir,   əsasən yerli səviyyədə vətəndaşların təşəbbüsü kimi qiymətləndirilir və Albertanın Kanada daxilində gələcəyi ilə bağlı referendum keçirilməsinə çağırır.

Bəzi tənqidçilər bu hərəkatı sadəcə simvolik bir etiraz kimi qiymətləndirsə də, petisiyanın populyarlığı Alberta ilə Ottava arasındakı dərin ayrılığı nümayiş etdirir. Siyasi ekspertlər bildirirlər ki, bu narazılıqlar yeni olmasa da, son illərdə, xüsusilə karbon vergisi, boru kəməri mübahisələri və Qərbdə pandemiyadan sonrakı zəif iqtisadi bərpa prosesi səbəbilə daha da güclənmişdir.

“Qərb Alyansı” nədir?

“Qərb Alyansı” ideyası hələ də qeyri-müəyyən olaraq qalır, lakin tərəfdarları onu aşağıdakı şəkildə izah edirlər:

• Kanadanın tərkibində qərb iqtisadi maraqlarına fokuslanan regional əməkdaşlıq bloku kimi;
• Alberta üçün tam müstəqillik və qərb əyalətlərinin birləşərək yeni suveren dövlət qurması ideyası kimi.

Change.org platformasında yerləşdirilən “Alberta Separation / Western Alliance” petisiyası uzun illərdir davam edən qərb əyalətlərinin narazılığına və iqtisadi ədalətsizlik hissinə toxunur. Bunun rəsmi siyasi hərəkata və ya referendum kampaniyasına çevriləcəyi hələ bilinmir, lakin bu təşəbbüsün qazandığı dəstək Kanadadakı federal sistemin daxilində real gərginliklərin mövcud olduğunu göstərir.